Bitka na Košarama počela je 9. aprila 1999. godine i trajala je 67 dana.
Karaula Košare nalazila se između Peći i Đakovice, na Juničkoj planini (deo planinskog venca Prokletija), na samo 200 m od državne granice sa Republikom Albanijom.
Odbrana ovog dela granice SR Jugoslavije bila je otežana i teškim geografskim i klimatskim uslovima. Na surovom planinskom vencu od preko 2000 metara nadmorske visine sneg se duže zadržavao. Pripadnici terorističke grupe OVK su zato izabrali najneprohodniji put za napad, kako bi dobili na faktoru iznenađenja.
U bici na Košarama poginulo je 108 vojnika SR Jugoslavije. Prosečna starost palih boraca bila je 25 godina. Najveće breme borbe poneli su mladići koji su u tom trenutku bili na redovnom odsluženju vojnog roka. Od 2017. godine jedna ulica u Beogradu nosi naziv po ovim hrabrim ljudima koji su dali svoj život za otadžbinu: Bulevar Heroja sa Košara.
Događaji koji su prethodili Bici na Košarama iz 1999. godine
Već 1998. godine na granicama između Republike Albanije i SR Jugoslavije desilo se preko 60 incidenata. Moglo bi se reći da je za 53. Granični bataljon to bila ratna godina. Prve žrtve terorističkog delanja OVK oko karaule Košare poginule su tokom jula i septembra 1998. godine. Vojnici SR Jugoslavije na ovoj karauli bili su izloženi napadima i sa strane Albanije i od OVK jedinica koje su napadale i teroristički delale unutar Kosova i Metohije.
Hronologija događaja na karaulama 1998. godine:
- Marta 1998. kod karaule Morina (karaula pored Košara) zaplenjena je vojna oprema (veliki broj naoružanja i municije) OVK teroristima;
- U aprilu je započeta akcija protiv OVK snaga koja je uspešno sprovedena. U selu Junik, nadomak Košara bilo je veće terorističko uporište. Tako da je vojska Jugoslavije bila na oprezu i unutar svoje države, i osmatrajući dešavanja iza granice.
- U maju 1998. godine poginuo je prvi vojnik na državnoj granici Albanije i Jugoslavije (karaula Bogićevica) – Đula Dorin, vojnik Graničnog bataljona;
- U julu 1998. godine poginula su 4 vojnika iz Padobranske brigade na Košarama;
- Septembra 1998. godine graničarima dolazi u pomoć i Izviđačko-diverzantska jedinica iz Niša. U terorističkom napadu OVK kod karaule Morina je tada ubijeno 5 vojnika SR Jugoslavije.
Već tada granični vojnici su bili pod stalnim oprezom, a novi napadi počinju sledeće godine, početkom proleća. Otprilike u isto vreme počinje i NATO bombardovanje čitave SR Jugoslavije.
Karaula Košare, april 1999. godine
- Devetog aprila 1999. godine grupa OVK vojnika kreće u napad na Karaulu Košare . U to vreme vrh Juničke planine je i dalje prekriven snegom. Artiljerijskom vatrom prvo napadaju susednu karaulu Morinu. Vojnici Jugoslavije sa zasednog mesta C4 kreću po vodu i nailaze na OVK snage, koje su tom slučajnošću brže otkrivene.
- Napad je krenuo i preko vrha Rasa Košares, što je OVK snagama dalo dominantnu tačku vidljivosti na srpsku vojsku. OVK osvaja ovaj vrh, a zatim sledeće zasedno mesto, Glavu / Kolibice, koje je bilo u neposrednoj blizini same karaule. Osvajanjem Rasa Košares visa, OVK snage su ušle čak 1,5 km u teritoriju Jugoslavije. Ovo se desilo već prvog dana borbe, a sledećeg dana zauzimaju i samu karaulu Košare jer je ona i bila pozicionirana na nepovoljnom položaju kada je u pitanju njena najbliža odbrana.
- Graničarima stiže u pomoć i vod Vojne policije tokom prvog dana.
- 10og aprila stiže i 125. Motorizovana brigada. Ona je bila dubinska podrška. Delovali su na unutrašnjem obezbeđivanju granice. Oni su vodili borbe u dubini teritorije Kosova i Metohije. Treba imati u vidu da je borba naših vojnika bila dodatno otežana stalnim nadletanjem NATO avijacije. Uz podršku 125. Brigade formirana je linija odbrane te je samim tim i sprečeno dalje nadiranje neprijateljskih OVK snaga.
- 14 – 19. aprila dalji napadi OVK vojnika su zaustavljeni. Naša vojska tada kreće u kontra-napad kako bi povratila zauzete teritorije. Iz karaule Morina kreću ka zasednom mestu C4 (Maja Glava). Vojnici Jugoslavije idu u kontra-ofanzivu i ka Rasa Košares visu. OVK snage su se brzo organizovale i kreću da deluju minobacačima. Posle prvih par dana ratovanja, bitka na Košarama se polako pretvara mahom u borbu minobacačima, jer su ih obe strane koristile.
- 19og aprila na Košare stižu i specijalne jedinice Vojske Jugoslavije. 63. Padobranska brigada dobija zadatak da osvoji Maja Glavu, kao i 72. Specijalna brigada i Vojna policija. OVK snage se povlače, a samim tim se povlači i linija fronta.
- 21og aprila 72. Specijalnoj brigadi u pomoć iz pozadine stiže 125. Brigade kod stene na visu Rasa Košares. Tu se narednih dana aprila 1999. godine vode stalne borbe protiv OVK terorista.
Karaula Košare, maj 1999. godine
- 10 – 11. maja Motorizovana brigada kreće da osvaja vrh Maja Zez. NATO avijacija započinje da gađa položaje Vojske Jugoslavije. Bombe koje su ispaljene bile su kasetne bombe (rasprskavajuće bombe koja u sebi sadrži submuniciju).
- 12og maja Vojska Jugoslavije kreće u kontra-napad. Iako se borba vodila na velikoj nadmorskoj visini, naša vojska je uspela da dođe na vis sa dva tenka. Moral vojske je dodatno bio podignut ovim uspešnim poduhvatom. Nadmorska visina je bila preko 1800 metara.
- Posle 13. maja nije bilo većih napada ni sa strane naše vojske, ni od OVK snaga. Ipak, vojnici su ginuli u svakodnevnim manjim borbama.
- Karaulu Košare su OVK vojnici koristili kao bazu, ali je ona pogođena 21. Maja. NATO avijacija tvrdi da su je oni pogodili, dok naša vojska govori drugačije: da je karaulu pogodila Vojska Jugoslavije.
Kraj borbi na Košarama
- Cilj OVK snaga bio je da razbiju i razdvoje Vojsku Jugoslavije, a samim tim da se njihove terorističke trupe iz pravca Albanije spoje sa OVK snagama u Metohiji.
- Uz podršku regularnih jednica vojske Albanije i NATO delovanja, OVK snage su napale Vojsku Jugoslavije koja je na Košarama ostala nepobeđena.
- Kopnena ofanziva OVK snaga je onesposobljena, i oni tada kreću drugim pravcem, preko planine Paštrik.
Jedinice Vojske Jugoslavije koje su učestvovale u Bici na Košarama
- 53.granični bataljon;
- 125.motorizovana brigada;
- Divizion 52. artiljerijske brigade;
- Posada Strela 2m 52. artiljerijsko-raketne brigade PVO;
- Peti bataljon vojne policije;
- 72.specijalna brigada;
- 63.padobranska brigada;
- 52.bataljon vojne policije;
- Dobrovoljci.
foto: Ministarstvo Odbrane