„U Drakseniću popijemo pivo, pa Gradinu rešavamo prvu”…
Bio je ovo plan komandanata 2. gardijske brigade i 17. domobranske pukovnije, čiji su jurišnici već bili raspoređeni na širem području Pounja.
NJihov razgovor na obali reke Une snimio je hrvatski ratni kamerman 18. septembra 1995. godine.
Baš u ovom podkozarskom selu Draksenić, nedaleko od Jasenovca, na Mali Božić 1942. godine, ustaše u crkvi zaklaše 207 Srba. Crkvu srušiše i od kamena sazidaše dve kuće, a one dočekaše novo vreme da vide još jedan pokolj srpskog naroda.
„Ne mora pivo, može i konjak”, začu se kroz smeh iz pozadine, dok se čamci spuštaju do reke kako bi započela akcija „Una 95.”
„Ti ćeš već sutra iz Zagreba dobiti čin, zahvalnicu i postaćeš najpoznatiji kamerman na svetu”, obrati mu se jedan od komandanata.
Mada, ovu akciju isplanirale su SAD nekoliko sati nakon sastanka Tuđman-Holbruk.
U delo su je sproveli Janko Bobetko i Gojko Šušak, te su na Unu poslali svoje zloglasne jedinice „Crne mambe” i „Tigrove.”
Srbi su bili svesni nepovoljne situacije u kojoj su se našli, jer se VRS padom Krajine linija fronta produžila na preko 100 km. Očekujući napad preko reke Une, sastavljena je „Operativna grupa 10” sa sedištem u Prijedoru.
Tog 18. septembra 1995. godine, pored ustaša, na Novi Grad jurišala je i tzv. ABiH iz pravca Krupe.
Zaustavila ih je 1. novogradska i 1. prnjavorska laka pješadijska brigada.
Na Kostajnicu je do podne palo preko 2.000 granata, a neprijatelj je preko drvenog mosta koji je spajao dve Kostajnice pokušavao da pređe na desnu obalu Une.
VRS je tokom noći srušila ovaj most. Napadnuta je i Orahova i Gašnica kod Gradiške.
Napadom na Kozarsku Dubicu komandovao je general Zvonimir Červenko.
Putna komunikacija presečena je na samom izlazu iz centra grada kod kanala rečice Binjacke.
Prva je razrušena Elektrodistribucija, osnovna i srednja škola, a zatim i stambene zgrade u naselju Puhalo.
Kozarsku Dubicu su branili trećepozivci i jedinica vojne policije, kojima se naknadno pridružila škola rezervnih oficira.
Glavni cilj je bio razrušiti grad i pobiti lokalno stanovništvo.
Zato su ubijeni svi civili zatečeni kod fabrike Knežopoljka, na putu Kozarska Dubica-Kostajnica.
U podne 19. septembra u Donjoj Gradini kod „Topole užasa”, na samom ušću Une u Savu, transporter „Amfibija” prebacivao je 27 vojnika na drugu stranu reke.
Čim je kročio na obalu, zoljom ga je pogodio komandir čete 11. dubičke brigade, Marinko Gvozden.
Crne mambe ovde su postale vodene bjelouške, koje su kasno shvatile da nije isto ući u prazan Knin i u gradove koje brane meštani.
Tigrovi su umesto u Banjaluci, završili u Beogradu, ali plutajući Savom.
Svi su oni kasno shvatili da se kozarački narod ne može pobediti.
Ni njihovi đedovi zajedno sa nacističkom Nemačkom, nisu uspevali da probiju kozarački obruč.
Te 1995. godine, već je 18 opština bez borbe predato hrvatsko-muslimanskim jedinicama. Ovaj deo Republike Srpske branili su šezdesetogodišnjaci, radničke jedinice i civilno stanovništvo, sa improvizovanim oruđima i oružjima.
Operacija „Una 95” u hrvatskim dokumentima poznata je kao „Drina 95.”
Tu se Hrvatima trebao ispuniti vekovni san izlaska na reku Drinu, a SAD u ovoj akciji davali su im svu materijalnu i logističku pomoć.
Mediji u Hrvatskoj ovu akciju predstavili su kao oslobađanje Banjaluke, vekovnog hrvatskog grada.
Operacija koja je počela kao moderno iskrcavanje u Normandiju, završila je kao potpuni slom hrvatske vojske pod Kozarom.
Umesto piva, popilo se dosta vode…
Piše: Deki RS