Operacija „Breza ’94“ bila je ofanziva Vojske Republike Srpske (VRS) izvedena u septembru 1994. godine na području zapadne Bosne i Hercegovine.
Glavni cilj akcije bio je razbijanje Petog korpusa Armije Republike BiH, koji je u to vrijeme bio jedini veći vojni korpus pod kontrolom Armije RBiH na prostoru zapadne Bosne, sa sjedištem u Bihaću.
Kontekst i ciljevi
Zapadna Bosna je tokom rata bila specifična pošto su se, pored VRS i Armije RBiH, sukobljavale i snage Autonomne pokrajine Zapadna Bosna, predvođene Fikretom Abdićem. VRS i Abdićeve snage imale su zajednički interes da oslabe ili potpuno eliminišu Peti korpus, jer je njegova teritorija predstavljala otpor i vojni pritisak na susjedne srpske i Abdićeve položaje.
Plan operacije predviđao je koordinisane napade VRS i snaga AP Zapadna Bosna sa ciljem zauzimanja ključnih tačaka oko Bihaća, čime bi grad bio opkoljen i izolovan.
Tok operacije
Ofanziva je započela snažnim artiljerijskim i kopnenim napadima VRS, uz istovremene akcije Abdićevih snaga. Međutim, Peti korpus Armije RBiH pružio je žestok otpor, koristeći dobro poznavanje terena i motivisanost branilaca.
Borbe su bile intenzivne, sa velikim gubicima na svim stranama. Umjesto brzog prodora i sloma korpusa, operacija se razvila u dugotrajne i iscrpljujuće sukobe.
Ishod
Operacija „Breza ’94“ nije ostvarila planirane ciljeve. Peti korpus Armije RBiH uspio je da održi svoje položaje i spriječi zauzimanje Bihaća. Neuspjeh ofanzive bio je značajan udarac za VRS, jer su uloženi veliki resursi, a očekivani politički i vojni efekti nisu postignuti.
Važno je pomenuti da su ključnu ulogu u slamanju ove operacije VRS-a imali borci 505-te bužimske brigade, pod komandom Izeta Nanića.